Μικρά φράγματα, που θα συγκρατούν το νερό της βροχής το οποίο τώρα καταλήγει στη θάλασσα, θα μπορούσαν να ξεδιψάσουν τα νησιά, που τη χειμερινή περίοδο «πνίγονται» από τις βροχοπτώσεις και το καλοκαίρι λένε το πανάκριβο νερό- νεράκι.
Όπως υποστηρίζει ο υπεύθυνος δράσεων της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Αρχιπέλαγος», επισκέπτης καθηγητής Θαλάσσιας Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ κ. Θοδωρής Τσιμπίδης, «στα νησιά υπάρχει έλλειμμα στο ζήτημα της αξιοποίησης του νερού. Καθώς η λειψυδρία «χτυπάει» ήδη τη χώρα μας και στο μέλλον θα αποτελεί μία από τις πιο επώδυνες συνέπειες των κλιματικών αλλαγών, το πρόβλημα της αξιοποίησης των βρόχινων νερών που πέφτουν στα βουνά γίνεται πολύ σημαντικό. Αρκεί να συνειδητοποιήσουμε ότι «το 80% - 85% του συνολικού όγκου του επιφανειακού και υπόγειου νερού των πεδινών περιοχών κατεβαίνει από τις βροχές των ορεινών», όπως επισημαίνει ο δασολόγος - υδρολόγος δρ Γεώργιος Μπαλούτσος.
Η αξιοποίηση του ορεινού βρόχινου νερού παρουσιάζει δύο προβλήματα: το ένα έχει να κάνει με τον χρόνο και το άλλο με τον χώρο. Οι συντριπτικά μεγαλύτερες ποσότητες βροχής πέφτουν φθινόπωρο και χειμώνα. Τα χιόνια, που τροφοδοτούν με υγρασία καλύτερα από τη βροχή πέφτουν τον χειμώνα. Τα ρέματα έχουν πολύ νερό το φθινόπωρο και τον χειμώνα, λιγότερο την άνοιξη και συνήθως καθόλου το καλοκαίρι. Ομως, η μεγαλύτερη ζήτηση σε νερό είναι το καλοκαίρι. Αρα, η προσφορά είναι ετεροχρονισμένη της ζήτησης. «Το μεγαλύτερο μέρος του όγκου του νερού καταλήγει αχρησιμοποίητο στη θάλασσα και δεν είναι διαθέσιμο το καλοκαίρι, όταν οι ανάγκες σε νερό των πεδινών περιοχών είναι τεράστιες. Για παράδειγμα, τώρα τον χειμώνα, όλο το δίκτυο ρεμάτων του Πηνειού ποταμού στη Θεσσαλία έχει μεγάλη ροή, σε μερικές περιοχές πλημμυρίζει και ο όγκος αυτός καταλήγει αχρησιμοποίητος στη θάλασσα, ενώ οι ανάγκες του κάμπου για άρδευση τη θερινή περίοδο είναι τεράστιες. Το ίδιο παρατηρείται και στα ρέματα των περισσότερων νησιών του Αιγαίου», σημειώνει ο έμπειρος δασολόγος, που είχε διατελέσει τακτικός ερευνητής του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Ερευνας (ΕΘΙΑΓΕ). Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι το νερό πέφτει στα ορεινά, αλλά οι ανάγκες αξιοποίησής του βρίσκονται στα πεδινά, όπου είναι συγκεντρωμένες οι αγροτικές χρήσεις, οι πόλεις, η οικονομική δραστηριότητα. Αρα πρέπει να μεγιστοποιηθεί η ποσότητα που θα διαφυλάσσεται, ώστε να μην περνάει με ορμή για να πέσει στη θάλασσα... Αυτό το ορμητικό πέρασμα, που οφείλεται και στην υποβάθμιση των εδαφών των βουνών, παρασύρει όσο έδαφος έχει απομείνει και δημιουργεί εκτεταμένα και καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα στις πεδινές περιοχές.
«Το νερό είναι κρίσιμο μέγεθος του δημόσιου πλούτου και βάση για αειφόρο ανάπτυξη. Είναι λοιπόν απαραίτητο να ληφθούν μέτρα για τη βαθμιαία συγκράτηση του βρόχινου χειμερινού νερού στο έδαφος και στους ταμιευτήρες των φραγμάτων, έτσι ώστε να φεύγει προς τα πεδινά λίγο λίγο, σαν από κλεψύδρα. Ετσι, θα έχουμε λίγο νερό στα ρέματα σχεδόν όλο τον χρόνο, αντί για πολύ νερό τον χειμώνα και ξεροχειμάρρους το καλοκαίρι», τονίζει ο δρ Μπαλούτσος.
Υπέρ των πολλών μικρών έργων για τη συλλογή του νερού στα νησιά τάσσονται οι ειδικοί, αντί για εξαγγελίες μεγαλεπήβολων κατασκευών.
«Ο κίνδυνος της ερημοποίησης των νησιών οδηγεί πολλούς στη λογική “ούτε μια σταγόνα νερού χαμένη”. Αυτή η λογική όμως έχει πλέον ξεπεραστεί επειδή το γλυκό νερό που καταλήγει στη θάλασσα συντελεί στη δημιουργία οικοσυστημάτων πλούσιων σε θαλασσινή ζωή», λέει ο πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γιάννης Μυλόπουλος. Όπως εξηγεί «η ιδανική λύση είναι η κατασκευή μικρών φραγμάτων- επί της ουσίας αναχωμάτων που θα καθυστερούν τη γρήγορη και χειμαρρώδη ροή του νερού. Πρέπει να δούμε τι πραγματικά χρειαζόμαστε χωρίς να καταστρέφουμε το περιβάλλον. Με αυτά τα έργα ενισχύεται ο εμπλουτισμός του υδροφόρου ορίζοντα και μπορούμε να έχουμε νερό στις δύσκολες εποχές».
Τι μέτρα μπορούν να ληφθούν; Από τα σπουδαιότερα είναι η κατασκευή φραγμάτων στην κοίτη ορεινών ρευμάτων, με σεβασμό στο περιβάλλον. Τα φράγματα τη βροχερή περίοδο επιτρέπουν τη ροή του νερού μόνο μετά την υπερχείλιση της «δεξαμενής» πίσω από αυτά. Στη συνέχεια, με το σταμάτημα των βροχών, ο ταμιευμένος όγκος νερού, μέσω ειδικού συστήματος βαθμιαίας αποστράγγισης ρέει προς τα πεδινά και μετακινούμενος από φράγμα σε φράγμα, διατηρεί τη ροή του ρέματος για μεγάλο χρονικό διάστημα την άνομβρη περίοδο. Τα φράγματα μειώνουν, επίσης, τις πλημμυρικές αιχμές. Παρόμοια συνεισφορά έχουν και τα μικρά ξυλοφράγματα κάθετα στην κοίτη ορεινών δασωμένων ρευμάτων. Συνεισφορά έχουν και έργα συλλογής του νερού της βροχής, λιμνοδεξαμενές και μικρότεροι ταμιευτήρες. Στα πολύ σημαντικά έργα εξοικονόμησης νερού περιλαμβάνεται επίσης η φύτευση βλάστησης κατά μήκος ενός ρέματος. Η παραρεμάτια βλάστηση δημιουργεί συνθήκες αποταμίευσης σημαντικού όγκου νερού στη ζώνη δίπλα στο ρέμα κατά τη βροχερή περίοδο. Προστατεύει, επίσης, τις όχθες από τη διάβρωση και αποτρέπει τα πλημμυρικά φαινόμενα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου